«Να δούμε πώς θα βγούμε από εκεί που μας έμπλεξε ο Βαρθολομαίος»!!!

Γιώργος Παπαθανασόπουλος:

Το Φανάρι και η γεωπολιτική των ΗΠΑ

καὶ

Αυτοκέφαλο Ουκρανίας:

 Θεραπεία πνευματικού προβλήματος

- Μητρ. Αρκαλοχωρίου Ανδρέα Νανάκη

 ὅπου κατὰ τὸ φερέφωνο του Φαναρίου  Νανάκη "πνευματικὸ πρόβλημα" 

= τα  γεωπολιτικά παιγνίδια των ΗΠΑ-Ρωσία

Το Φανάρι και η γεωπολιτική των ΗΠΑ

 

Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

            Η γεωπολιτική των ΗΠΑ σκοπεύει έως σήμερα στο να περιορίσει, στο ελάχιστο δυνατό,  την έκταση της επιρροής της Ρωσίας. Το «έως σήμερα» αναφέρεται στο απρόβλεπτο της πολιτικής του προέδρου Τραμπ. Αυτή η γεωπολιτική εφαρμόζεται στην Ουκρανία, με τη συνδρομή του Φαναρίου, το οποίο εγκλωβίστηκε στις πολιτικές και εθνικές οξύτατες συγκρούσεις μεταξύ των ίδιων των Ουκρανών και μεταξύ αυτών και των Ρώσων.

            Οι ΗΠΑ μετά την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ευρώπη και την κατάργηση, ντε φάκτο, του Συμφώνου της Βαρσοβίας επεκτείνει την επιρροή τους στις πρώην κομμουνιστικές χώρες, ακόμη και σε αυτές που ήσαν μέρος της ΕΣΣΔ. Αυτό συμβαίνει κυρίως με το ΝΑΤΟ και με τον άξονα των Γερμανίας – Γαλλίας, που κυριαρχεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και των οποίων η γεωστρατηγική ακολουθεί αυτήν των ΗΠΑ.

            Από καιρό οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί της  επιχειρούν  να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση και βρίσκουν ισχυρότατη αντίσταση τόσο από μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας, όσο και από τη Ρωσία. Το Κέντρο Γεωπολιτικών Πληροφοριών των ΗΠΑ Stratfor ( Ιδρυτής ο G. Friedman) αναφέρει πως λόγω της θέσης της και του πλούσιου εδάφους και υπεδάφους της η Ουκρανία ήταν για αιώνες πεδίο συγκρούσεων μεταξύ των κρατών της περιοχής. Αυτός ο ανταγωνισμός σήμερα έχει πάρει ακραία μορφή, με την υποστηριζόμενη από τη Δύση κυβέρνηση Ποροσένκο να συγκρούεται με την υποστηριζόμενη από τη Ρωσία επαναστατική κατάσταση στην ανατολική Ουκρανία. Με το δεδομένο ότι (φιλο)ρωσικά πολιτικά και πληθυσμιακά κέντρα υπάρχουν στο Λβοφ της δυτικής Ουκρανίας, στο Κίεβο του κέντρου της, και στις ανατολικές πόλεις Ντόνετσκ και Λουχάνσκ, το πρόβλημα της Ουκρανίας καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο στην πολιτική διαχείρισή του.

            Στην περίπλοκη αυτή κατάσταση ο υποστηριζόμενος από τις ΗΠΑ Πρόεδρος της Ουκρανίας Πέτρος Ποροσένκο αποφάσισε να χρησιμοποιήσει την Ορθόδοξη Εκκλησία και δι’ αυτής να «κηρύξει» την πλήρη ανεξαρτησία της χώρας του από την Ρωσία. Στις 24 Σεπτεμβρίου 2018 ο Ποροσένκο μετέβη  στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και, με την ευκαιρία, είχε συναντήσεις με αμερικανούς επισήμους και με το ουκρανικό λόμπι στις ΗΠΑ. Στη συνάντηση του με τον αμερικανό  πρέσβυ για τις θρησκευτικές ελευθερίες παγκοσμίως είχε τη διαβεβαίωση του ότι η χώρα του στηρίζει τις ενέργειές του για να λάβει την αυτοκεφαλία η Εκκλησία της Ουκρανίας. Στις 19 Οκτωβρίου 2018 ο υπουργός των εξωτερικών των ΗΠΑ Μάϊκ Πομπέο με επίσημη δήλωσή του υποστήριξε την προώθηση της αυτοκεφαλίας στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Σημειώνεται ότι από τον Απρίλιο του 2018 οι ΗΠΑ είχαν αυξήσει την πίεση στο Φανάρι να προχωρήσει, έστω μόνο, το συντομότερο στην ίδρυση αυτοκέφαλης Εκκλησίας στην Ουκρανία..

 «Κατά σύμπτωση» τις ίδιες ημέρες που ο Ποροσένκο ήταν στις ΗΠΑ ήσαν εκεί και οι υποστηρίζοντες την αυτοκεφαλία της ουκρανικής Εκκλησίας σχισματικοί αρχιερείς Φιλάρετος και Συμεών. Τον Συμεών ο Ποροσένκο προωθούσε για Πατριάρχη Κιέβου στην αυτοκέφαλη Εκκλησία. Ο Φιλάρετος σε συνάντηση που είχε με το «Ατλαντικό Συμβούλιο» στις 19 Σεπτεμβρίου, είπε: «Είμαστε ευγνώμονες στις ΗΠΑ για την υποστήριξη προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη στην πρόθεσή του να μας δώσει τον Τόμο της αυτοκεφαλίας...Ελπίζουμε ότι οι ΗΠΑ θα μας βοηθήσουν να φέρουμε σε πέρας αυτό το εκκλησιαστικό ζήτημα».

            Η ανακήρυξη των σχισματικών της Ουκρανίας ως «Αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας» μπορεί να συνέβη με την ώθηση των ΗΠΑ, στα πλαίσια των γεωπολιτικών σχεδίων τους, όμως οι αυτουργοί είναι ο Πρόεδρος Ποροσένκο και ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος. Μετά την ανακοίνωση της αποφάσεως του Φαναρίου να δοθεί η αυτοκεφαλία στους σχισματικούς της Ουκρανίας, ο Ποροσένκο, στις 11 Οκτωβρίου 2018, δια των ΜΜΕ, ανακοίνωσε θριαμβευτικά το γεγονός στους Ουκρανούς. Μεταξύ των άλλων είπε: « Η απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχου και της Ιεράς Συνόδου διέλυσε επί τέλους τις αυτοκρατορικές ψευδαισθήσεις και τα σοβινιστικά φαντάσματα της Μόσχας... Το θέμα της αυτοκεφαλίας και του Τόμου είναι ζήτημα που αφορά στην ανεξαρτησία μας, στην εθνική μας ασφάλεια....Η αυτοκεφαλία αποτελεί μέρος της κρατικής φιλοευρωπαϊκής και φιλοουκρανικής στρατηγικής μας....Όλοι μαζί γονυπετούμε μπροστά στον Παναγιώτατο Βαρθολομαίο για την ευμένεια που έδειξε στην Ουκρανία...».  

            Ο Ποροσένκο εκτός των ΗΠΑ θέλησε να έχει και την ευνοϊκή αντιμετώπιση της ενεργείας του ιδίου και του Οικ. Πατριάρχου από τον πρόεδρο της Τουρκίας Ερντογάν. Σε δήλωση του ο πρόεδρος της Ουκρανίας εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του προς τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διότι «δεν επενέβη στην διαδικασία απονομής της αυτοκεφαλίας στην Ουκρανία». Και πρόσθεσε: « Ο ίδιος είναι φίλος της Ουκρανίας και προσωπικός μου φίλος».

            Ο λαϊκισμός του Ποροσένκο και η χρησιμοποίηση του κ. Βαρθολομαίου και της Ορθόδοξης Εκκλησίας στις εθνικιστικές κορόνες του δεν έχουν το αποτέλεσμα που περίμενε στην ουκρανική κοινή γνώμη, εν όψει των προεδρικών εκλογών, τον Μάρτιο του 2019. Η πιο πρόσφατη δημοσκόπηση (7/12/2018-18/12/2018) δείχνει ότι είναι πολύ χαμηλά σε δημοτικότητα και περίπου 11 ποσοστιαίες μονάδες πίσω από την Ιουλία Τιμοσένκο. Η Τιμοσένκο έχει 24,5% και ο Ποροσένκο13,1%. Ίδιο ποοσοστό (13,1%) με τον Ποροσένκο έχει o φιλορώσος πολιτικός Γιούρι Μπόϊκο. Αυτό σημαίνει ότι παρά την υποστήριξη των ΗΠΑ και την ευλογία του κ. Βαρθολομαίου ο Ουκρανός πρόεδρος κινδυνεύει να μείνει έξω από τον δεύτερο γύρο των προσεχών εκλογών...

            Η εξήγηση που δίνει για το χαμηλό ποσοστό του Ποροσένκο ο Ανατόλι Όκτισιουκ, του Ουκρανικού Ινστιτούτου Αναλύσεων και Διαχείρισης της Πολιτικής UNIAN, είναι ότι οι Ουκρανοί στο μεγάλο ποσοστό τους είναι μεν πιστοί Ορθόδοξοι χριστιανοί, αλλά δεν ενδιαφέρονται για τα εκκλησιαστικά ζητήματα, ούτε αντιλαμβάνονται τι σημαίνει Τόμος και αυτοκεφαλία. Νοιάζονται περισσότερο για τα οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα και τις πολιτικές ελευθερίες. Ο Ποροσένκο θεωρείται ότι έχει συγκεντρώσει στα χέρια του όλη την κρατική εξουσία και του αποδίδεται η πλήρης ευθύνη της κατάστασης της χώρας, η αποτυχία δηλαδή να προχωρήσει σε οικονομικές μεταρρυθμίσεις, να καταπολεμήσει τη διαφθορά, να αυξήσει τον εθνικό πλούτο, να βελτιώσει τη ζωή των Ουκρανών.

Ακόμη και στο εκκλησιαστικό ζήτημα, που το μετέτρεψε σε ύψιστο εθνικό, αποδίδεται στον Ποροσένκο πλήρης αποτυχία. Πέραν της περαιτέρω εντάσεως που προκαλεί στις σχέσεις της χώρας του με την γειτονική Ρωσία, και στο βάθεμα του χάσματος μεταξύ των ουκρανών απέτυχε στο να εκλεγεί Προκαθήμενος της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας ο εκλεκτός του Συμεών, απέτυχε να αναχθεί Αυτή σε Πατριαρχείο, απέτυχε να είναι πλήρως ανεξάρτητη από το Φανάρι.

            Ο Πρόεδρος Ποροσένκο, με την ευχαριστήρια επιστολή που απέστειλε στον Πρόεδρο της Τουρκίας,  εμμέσως πλην σαφώς παραδέχθηκε ότι ο κ. Βαρθολομαίος εξαρτάται από τον κ. Ερντογάν. Αυτό δεν διέφυγε του Προέδρου της Ρωσίας Βλ. Πούτιν. Στην ετήσια συνέντευξη του προς τα διεθνή ΜΜΕ επί όλων  των θεμάτων, την οποία έδωσε στις 20 Δεκεμβρίου 2018, μίλησε με σκληρά λόγια για τα όσα αποφάσισε ο κ. Βαρθολομαίος για την Ουκρανία. Σύμφωνα με το πρακτορείο «Ιντερφάξ» ο Ρώσος Πρόεδρος συνέδεσε τις ενέργειες του Οικ. Πατριάρχου στην Ουκρανία με την επιθυμία του «να υποτάξει την Ουκρανική Εκκλησία και μετά να έχει οφέλη από αυτήν» και πρόσθεσε: «Κοιτάξτε πως κατέστη εξαρτώμενο στην Τουρκία, το Τουρκικό πατριαρχείο. Περιλαμβάνει εξαρτήσεις και ένα πλήθος άλλων πραγμάτων, και χρήμα, το πιο σημαντικό. Πιστεύω ότι το κύριο ελατήριο  και κίνητρο του Βαρθολομαίου είναι να υποτάξει αυτή τη χώρα και μετά να αρχίσει να έχει οφέλη από αυτήν».

Ο Βλ. Πούτιν σημείωσε επίσης ότι είναι απαράδεκτη η ανάμιξη των ΗΠΑ στην εκκλησιαστική κατάσταση στην Ουκρανία και σημείωσε: « Όλα αυτά είναι μια ακόμη απόδειξη ότι έγιναν εν όψει της προεκλογικής εκστρατείας και έχουν σκοπό να βαθύνουν τον χωρισμό των λαών της Ουκρανίας και της Ρωσίας». Τέλος τόνισε πως η απαράδεκτη ανάμιξη της πολιτικής ουκρανικής εξουσίας στα εσωτερικά της Εκκλησίας έχει ως αποτέλεσμα «να μετατρέψει τη σχισματική εκκλησία της Ουκρανίας σε εκκλησιαστική επαρχία της Ισταμπούλ». «Δεν τους άρεσε να είναι εκκλησιαστική επαρχία της Μόσχας και έγιναν της Ισταμπούλ» είπε χαρακτηριστικά. Σημειώνεται ότι ο Ποροσένκο κατά την «Ενωτική Σύνοδο» στο Κίεβο καθόταν δίπλα στον προεδρεύοντα Μητροπολίτη Γαλλίας Εμμανουήλ... Σχολιάζοντας το γεγονός ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος διερωτήθηκε τι θα άκουγε η Ρωσική Εκκλησία αν ο Πρόεδρος Πούτιν καθόταν δίπλα του στην Πατριαρχική Σύνοδο...

            Το θέμα της γεωπολιτικής εξελίξεως στην Ουκρανία και των σχέσεων Αγκύρας, Μόσχας, Ουάσινγκτον, στις οποίες, με ευθύνη του Οικ. Πατριάρχη, εμπλέκεται το Φανάρι, είναι πολύπλοκο και όλα είναι ρευστά. Οι Ρώσοι και μεγάλο μέρος των Ουκρανών θεωρούν ότι είναι ένας λαός, με μια πίστη. Η φιλορωσική εξέγερση στις ανατολικές επαρχίες της χώρας και η προσάρτηση από τη Ρωσία της Κριμαίας, χωρίς ουσιαστική αντίδραση από τη Δύση, είναι μία παράμετρος της πολυπλοκότητας. Η μείωση της οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία από την κυβέρνηση Τραμπ είναι μία άλλη.

Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ρωσία και τις ΗΠΑ μία ακόμη. Ο Πούτιν έχει πολύ καλή σχέση με τον Ερντογάν. Τον επαίνεσε στην προαναφερθείσα συνέντευξη Τύπου, λέγοντας ότι παρά το ότι η χώρα του είναι μέλος του ΝΑΤΟ εκείνος ακολουθεί ανεξάρτητη πολιτική. Η Ρωσία έχει αναλάβει  την κατασκευή του πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ακούγιου της Κιλικίας και προβλέπεται από τον Οκτώβριο του 2019 να αρχίσει να παραδίδει στην Τουρκία  πυραύλους εδάφους – αέρος S-400, αγορά  ύψους 2,5 δισ. δολαρίων. Κατά το τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων «Ανατολού» η συμφωνία αυτή Ρωσίας – Τουρκίας έχει προκαλέσει την αντίδραση των ΗΠΑ, παρά τις εκ μέρους της Τουρκίας συζητήσεις για αγορά από τις ΗΠΑ πυραύλων τύπου Πάτριοτ και αεροπλάνων F-35. Οι Αμερικανοί υποστηρίζουν ότι οι ρωσικοί πύραυλοι δεν είναι συμβατοί με τα όπλα που χρησιμοποιούν οι άλλες χώρες – μέλη του ΝΑΤΟ και προειδοποιούν ότι αν πραγματοποιηθεί η εγκατάσταση ρωσικών πυραύλων στην Τουρκία αυτό θα έχει αρνητικές συνέπειες στις αμερικανο – τουρκικές σχέσεις και στη θέση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ.

Βεβαίως ο απρόβλεπτος πρόεδρος των ΗΠΑ ανακοίνωσε ότι αποσύρει τους αμερικανούς στρατιώτες από τη Συρία, ενέργεια που ευνοεί την Τουρκία και βλάπτει τους Κούρδους, οι οποίοι συνεργάσθηκαν επιτυχώς με τους Αμερικανούς σε βάρος των τρομοκρατών του Ισλαμικού κράτους και τους αντάρτες, που εφοδίαζαν οι ΗΠΑ και η Σαουδική Αραβία σε βάρος του προέδρου Άσαντ... Ευνοεί επίσης  τους Ρώσους και τον Πρόεδρο Άσαντ, που του δίδεται η ευκαιρία να εδραιώσει την κυριαρχία του στη χώρα...

Μια άλλη παράμετρος στις σχέσεις της Άγκυρας με την Μόσχα και την Ουάσιγκτον  είναι η συμφωνία που υπέγραψαν οι κύριοι Πούτιν και Ερντογάν, στις 19 Νοεμβρίου 2018, για την κατασκευή αγωγού μεταφοράς ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας. Με αυτόν η Ρωσία θα αυξήσει την γεωπολιτική της επιρροή στην Ευρώπη και η Τουρκία θα εδραιώσει τη θέση της ως σημαντικής περιφερειακής δύναμης. Φυσικά οι ΗΠΑ αντιδρούν με κάθε τρόπο στην υλοποίηση της συμφωνίας αυτής και παράλληλα επιζητούν τρόπους να μειώσουν τις ανάγκες της Ευρώπης σε ρωσικό φυσικό αέριο. Σημειώνεται ότι ο αγωγός μέσω Τουρκίας (TurkStream) θα απαλλάξει τη Ρωσία από το πέρασμα του προς την Ευρώπη αγωγού μέσω της Ουκρανίας, ενέργεια που θα σημάνει ζημία της εν λόγω χώρας τριών δις. Ευρώ ετησίως.

Με τα δεδομένα αυτά είναι βέβαιο ότι οι φιλικές σχέσεις Ποροσένκο - Ερντογάν μετρούν πολύ λιγότερο από τον, με βάση τα τεράστια συμφέροντα, δεσμό Ερντογάν – Πούτιν. Επομένως τίποτε δεν είναι εξασφαλισμένο, ως προς τη θέση του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης στην Τουρκία  και την τύχη της αυτοκέφαλης (σχισματικής) Εκκλησίας της Ουκρανίας. Τελικά έχει δίκιο Μητροπολίτης του Φαναρίου, ο οποίος στο ερώτημα που του τέθηκε για τη Ουκρανία απάντησε με βαθύ αναστεναγμό: «Να δούμε πώς θα βγούμε από εκεί που μας έμπλεξε ο Βαρθολομαίος».-

/

Πηγή

Αυτοκέφαλο Ουκρανίας:

 Θεραπεία πνευματικού προβλήματος

- Μητρ. Αρκαλοχωρίου Ανδρέα Νανάκη

Αυτοκέφαλο Ουκρανίας: 

Θεραπεία πνευματικού προβλήματος

Του Ανδρέα Νανάκη*

«Η ανθρώπινη προσωπικότητα, σε όλες τις βαθμίδες της αμαρτίας, είναι στη βάση της θεοκεντρική καιχριστοκεντρική και το νόημα και το πλήρωμά της το βρίσκει στη συνένωση με τον Θεάνθρωπο και Σωτήρα Ιησού Χριστό» (π. Ιουστίνος Πόποβιτς)

Η επισκοπoκεντρική δομή της Εκκλησίας, κατ' αντανάκλαση της ουράνιας, απαθούς ιεραρχικής τάξης, επιδρά καταλυτικά στα δρώμενα των επιγείων, πολλάκις εμπαθών καταστάσεων. Άλλοτε ο πειρασμός της ματαιοδοξίας και της συλλογικής ή ατομικής φιλοδοξίας, άλλοτε η βεβαιότητα της πνευματικής αυτάρκειας και πληρότητας και άλλοτε η συμπόρευση με άρχοντες και εξουσίες του κόσμου τούτου συστοιχίζουν Εκκλησία και επισκόπους σε πολιτικές στοχεύσεις και σκοπιμότητες, με αποτέλεσμα οι συνεπίσκοποι, με τους οποίους συλλειτούργησαν και συνυπέγραψαν για την αναγκαιότητα του ουκρανικού αυτοκεφάλου κοινές διακηρύξεις, εν προκειμένω αρχιερείς να καθαιρούνται, στον δε εκκλησιαστικό αφορισμό να επικαλούνται κανονικά παραπτώματα τα οποία επί τούτου ενθυμήθηκαν.

Επί της ουσίας, όμως, ενδύουμε με εκκλησιαστικό μανδύα αμαρτωλές σκοπιμότητες, άρα δρούμε αντιεκκλησιαστικά. Μακάρι στον έσω μας άνθρωπο, στις παραπάνω περιπτώσεις, να ομολογούμε καθαρτικά την αλήθεια και την πειρασμική δοκιμασία της ψυχοπαθούς (πάθη ψυχής) αυτής εκκλησιαστικής καταστάσεως, η οποία διαταράσσει την ενότητα και την ειρήνη της Εκκλησίας και επιφέρει διαμελισμό εις τον άρραφο χιτώνα του Κυρίου μας.

Η ενότητα και η ειρήνη στη διαχρονική, εκκλησιαστική, πατερική, εμπειρική μαρτυρία, προϋποθέτουν θεοκεντρικότητα και χριστοκεντρικότητα. Καρπός αυτής της πνευματικής καταστάσεως είναι η συγχώρεση που επιφέρει την εκκλησιαστική ειρήνη.

Η τραγικότητα σε τέτοια γεγονότα κορυφώνεται όταν έχουμε παρελθόν που μόλις ξεπερνά τον έναν αιώνα. Ο λόγος για τη ρωσική επανάσταση του 1917. Με το τέλος της Σοβιετικής Ένωσης επανήλθε εκείνο το σφιχταγκάλιασμα της ρωσικής Εκκλησίας με την τότε τσαρική εξουσία. Όχι, βέβαια, ότι το μυστήριο της Χάριτος του Θεού δεν δρούσε και τότε σωτηριολογικά για τους ανθρώπους. Ο Σεραφείμ του Σαρώφ (1754-1833) αγίασε στην προεπαναστατική Ρωσία, η δε Αγία Ματρώνα η τυφλή (1881-1952) αγίασε μετά τη ρωσική επανάσταση του 1917, όπως και οι μάρτυρες του σοβιετικού καθεστώτος, αλλά και οι ασκητές, οι όσιοι και οι ομολογητές επί τσαρικής εποχής.

Οι παρεκκλίσεις που επισημάναμε, αλλά και οι όποιες άλλες εκτροπές συνθέτουν και εκφράζουν την απουσία ή την έλλειψη της Χάριτος του Θεού, η οποία φωτίζει το νουν, καθαίρει την καρδία, οδηγεί στην ταπείνωση, επιφέρει την αυτομεμψία, διαμορφώνει ταπεινή υπόσταση. Η κοινωνία με τον Χριστό μάς διαφυλάττει από τη δαιμονική κατάσταση της αυτάρκειας που κορυφώνεται μέσα στη βεβαιότητα της πνευματικής πληρότητας και κλονίζει την πίστη στη δύναμη της όποιας ιδεολογικής δομής του κόσμου τούτου: στρατιωτικής, πολιτικής, θρησκευτικής, που και πρόσωπα εκκλησιαστικά, πολλάκις, έχουν ειδωλοποιήσει, πιστέψει και υπερασπιστεί, επικαλούμενα το όνομα Χριστού και της Αγίας Εκκλησίας Του. Ο σύγχρονος πατέρας της Εκκλησίας Ιουστίνος Πόποβιτς, επειδή όχι μόνο βιωματικά γνώρισε αυτό το δράμα, αλλά και προσπάθησε να το θεραπεύσει, διότι πρόκειται για πνευματικό πρόβλημα, μας έγραφε ότι: «Η ανθρώπινη προσωπικότητα, σε όλες τις βαθμίδες της αμαρτίας, είναι στη βάση της θεόκεντρική και χριστοκεντρική».

Η απουσία ή το έλλειμμα της θεοκεντρικότητας και χριστοκεντρικότητας στη ζωή του όποιου εκκλησιαστικού συνόλου οδηγεί στο δράμα του διχασμού και της διαίρεσης ως πνευματική συνέπεια πειρασμικών επιλογών, διότι η όποια αμαρτωλότητα του έως χθες συλλειτουργού μας είναι ασυγχώρητη για εμένα τον «αναμάρτητο».

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, εδραζόμενος στο φιλοκαλικό αυτό θεμέλιο ότι η αμαρτωλότητα δεν καταλύει τη θεοκεντρικότητα και τη χριστοκεντρικότητα της ανθρώπινης υπόστασης, με συνείδηση και φρόνημα πνευματικής διάκρισης, εκ της οποίας απορρέουν η υπομονή, η σιωπή, η προσδοκία αλλά και η συγχωρητικότητα, για τριάντα χρόνια περίπου, από το 1991, όταν αποφασίστηκε η ανεξαρτησία της Ουκρανίας, έως το 2018, είχε εμπιστευθεί στο Πατριαρχείο της Μόσχας το εκκλησιαστικό πρόβλημα του ουκρανικού ανεξάρτητου κράτους. Προσδοκούσε ότι η Εκκλησία της Ρωσίας θα ηδύνατο να επιφέρει την ειρήνη και την ενότητα στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Αυτό όμως προϋπέθετε την πνευματική προσέγγιση και διάκριση του ουκρανικού εκκλησιαστικού προβλήματος από την Εκκλησία της Ρωσίας.

Τον Αύγουστο του 2014, ο Πατριάρχης Μόσχας Κύριλλος, στο συγχαρητήριο γράμμα του προς τον διαδεχόμενο τον προ μηνών εκδημήσαντα προκάτοχό του Βλαδίμηρο και ενθρονιζόμενο στη Λαύρα του Κιέβου μητροπολίτη Ονούφριο, περιέγραφε τον εκκλησιαστικό διχασμό στο ουκρανικό κράτος που δημιουργήθηκε μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Και ομολογούσε ο Μόσχας ότι: «Οι ιεράρχες έχουν αναθέσει στα χέρια σας την τύχη της ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην πιο δύσκολη στιγμή της ιστορίας της Ουκρανίας... πονάμε για τις αιματηρές συγκρούσεις στην Ουκρανία... άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα... οι πληγές του ουκρανικού λαού είναι ανοιχτές και αιμορραγούν...».

Από το 1992 έως το 2018 με πατριάρχες Ρωσίας τον Αλέξιο (1990 - 2008) και τον Κύριλλο (2009 έως σήμερα) διαμορφώθηκαν δύο βασικοί πόλοι στην εκκλησιαστική ζωή της Ουκρανίας. Η υπό τον Ονούφριο Εκκλησία, έχουσα την αναφορά της στη Ρωσία, την οποία όλοι μας αναγνωρίζαμε ως Εκκλησία κανονική, και η υπό τον Φιλάρετο. Μάλιστα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κάλεσε, χωρίς όμως να βρει ανταπόκριση, τον επικεφαλής της μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο να μεταβούν από κοινού στην Καππαδοκία.

Ο Φιλάρετος είχε πολυτάραχη πορεία. Τοποτηρητής του Πατριαρχείου Μόσχας και συνυποψήφιος με τον εκλεγέντα Πατριάρχη Αλέξιο (1990), ονομάζεται από τον Μόσχας το ίδιο έτος μακαριώτατος μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας. Συνομιλεί δε με τον φερόμενο Πατριάρχη Ουκρανίας, καθαιρείται (1992) και τον διαδέχεται ο Κιέβου Βλαδίμηρος, ενώ το 1997 αναθεματίζεται από τον Μόσχας γιατί με τους περί αυτόν αρχιερείς και πιστούς ονομάζεται Πατριάρχης Ουκρανίας.

Φιλάρετος και Ονούφριος, ως μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας ο πρώτος και ως επίσκοπος Τσερνοβίτσι και Μπουκοβίνας ο δεύτερος, τον Νοέμβριο του 1991 συνυπέγραψαν και απέστειλαν στον Μόσχας ομόφωνη απόφαση της κληρικολαϊκής συνέλευσης της ουκρανικής ορθόδοξης Εκκλησίας, που συνήλθε από 1 έως 3 Νοεμβρίου 1991 στη Λαύρα των σπηλαίων του Κιέβου. Στο κείμενο αναφέρουν: «Τα μέλη της συνελεύσεως, τα οποία αντιπροσωπεύουν το σύνολο των Ουκρανών επισκόπων, κληρικών, λαϊκών, μοναστηριών και θρησκευτικών σχολείων, ομόφωνα αποφάσισαν να απευθύνουν έκκληση προς την αγιότητά Σας και την ιεραρχία τηςρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας με την αίτηση για τη χορήγηση της πλήρους κανονικής ανεξαρτησίας, δηλαδή αυτοκεφαλίας της ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, για να διευκολυνθεί η αναγνώριση της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας από όλες τις τοπικές Εκκλησίες ως ισότιμες αδελφές Εκκλησίες στην οικογένεια των Ορθοδόξων Εκκλησιών και να προωθήσουν την ίδρυση του Πατριαρχείου Κιέβου από τους Πατριάρχες της Ανατολής και τους αρχηγούς άλλων τοπικών Εκκλησιών».

Σε όλα αυτά τα τριάντα χρόνια ο εκκλησιαστικός διχασμός στην Ουκρανία κατέστη ανεξέλεγκτος. Η Εκκλησία της Ρωσίας αλλά και η Πολιτεία ας αναζητήσουν τις ευθύνες. Ο Λεονίντ Κραβτσούκ (1991-1994), πρώτος πρόεδρος της Ουκρανίας, ήταν προσκείμενος στη Ρωσία. Με τον διάδοχό του Λεονίζ Κούτσμαν (1994-1999) και (1999-2004) αρχίζουν οι σχέσεις της Ουκρανίας με το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ήταν τότε η εποχή που η Μόσχα μπορούσε να επιλύσει το πρόβλημα του εκκλησιαστικού και εθνικού διχασμού. Ήδη από το 1992 ο Φιλάρετος ζήτησε από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να άρει το Γράμμα (1686) του Πατριάρχη Διονυσίου Ε’ και να θέσει το Κίεβο υπό την κανονική του δικαιοδοσία. Όμως ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανακάλεσε το γράμμα μετά από είκοσι έξι χρόνια, στις 11 Οκτωβρίου 2018, με την περί Αυτόν Αγίαν και Ιεράν Σύνοδον, όπως έγραψε την επομένη στον μητροπολίτη Κιέβου Ονούφριο: «Κανονικώς ανεκάλεσεν την ισχύν του» και «μη δυναμένης της αδελφής Εκκλησίας της Μόσχας την θεραπείαν ταύτην επιφέρειν, απεφάσισεν ομοφώνως ίνα απονείμη... αυτοκεφαλίαν εις το κράτος της Ουκρανίας».

Βαθύτατα πνευματικό υπήρξε και παραμένει το υπόβαθρο των πρωτοβουλιών και των αποφάσεων του Βαρθολομαίου. Όταν οι πολλοί διστάζαμε, ο Οικουμενικός Πατριάρχης για την θεραπεία του πειρασμικού διχασμού στην Ουκρανία, εδραζόμενος επί των κανονικών δικαιωμάτων της Πρωτόθρονης Εκκλησίας του ορθοδόξου κόσμου, αφουγκράστηκε και αποδέχθηκε τις διαρκείς και συνεχείς εκκλήσεις των κορυφαίων θεσμικών εκπροσώπων του ουκρανικού λαού και με την περί Αυτόν Αγία και Ιερά Σύνοδο, διά του έκκλητου, συγχώρεσε και αποκατέστησε τον Φιλάρετο με τον Μακάριο και τους περί αυτούς κληρικούς και λαϊκούς.

Ο Βαρθολομαίος εφάρμοσε στην πράξη της εκκλησιαστικής μας ζωής το βίωμα του π. Ιουστίνου Πόποβιτς (1894 - 1979), ο οποίος μέσα από την προσευχητική μελέτη των ομιλιών του οσίου πατρός ημών Μακαρίου του Αιγυπτίου κατέληξε ότι η όποια αμαρτωλότητα δεν καταλύει το χριστοκεντρικό και θεοκεντρικό της ανθρώπινης υπόστασης. Στην παραπάνω επιστολή ο Οικουμενικός Πατριάρχης κάλεσε και τον Ονούφριο «όπως συμμετάσχητε προφρόνως και εν πνεύματι ομονοίας και ενότητος, μετα της υφ’ υμάς ιεραρχίας, εις την υπό σύγκλησιν ιδρυτικήν της ενιαίας Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ουκρανίας Συνέλευσιν και τας εκλεκτορικάς διαδικασίας προς ανάδειξιν του προκαθημένου αυτής, δυναμένης, ασφαλώς, και της υμετέρας ιερότητος υποβαλείν υποψηφιότητα προς τούτο».

Τι άλλο θα μπορούσε να κάνει η Μεγάλη του Χριστού της Κωνσταντινουπόλεως Εκκλησία από το να καλέσει τον μητροπολίτη Ονούφριο να εκλεγεί προκαθήμενος της αυτοκέφαλης Εκκλησίας της Ουκρανίας; Πρόταση την οποία ούτε να συζητήσει δεν θέλησε.

Το Οικουμενικό Πατριαρχείο μνημονεύει στα δίπτυχα «Κυρίλλου Μόσχας», και κατά την ημέρα των Θεοφανείων του σωτηρίου έτους 2019, ο Οικουμενικός Πατριάρχης στο σεπτό Κέντρο της Ορθοδοξίας επέδωσε τον τόμο της αυτοκεφαλίας στον Κιέβου Επιφάνιο. Πάντα δε ταύτα εν Πνεύματι Αγίω διά την ενότητα και την ειρήνη των «ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών».

Εντέλει, το πραγματικό δίλημμα της εκκλησιαστικής ζωής και το ζητούμενο άθλημα της συγκρότησης του εκκλησιαστικού σώματος στο διάβα των αιώνων παραμένει το ίδιο και απαράλλακτο: θεοκεντρικότητα και χριστοκεντρικότητα, όπως μας διδάσκει η αδιάψευστη βιωμένη εμπειρία των αγίων της Εκκλησίας μας ή ανθρωποκεντρικότητα και πολιτικοϊδεολογική ιδιοτέλεια στη θεώρηση των εκκλησιαστικών πραγμάτων, όπως μας υπαγορεύει η πεπτωκυία ανθρώπινη ύπαρξή μας;

* Ο Ανδρέας Νανάκης είναι μητροπολίτης Αρκαλοχωρίου Καστελλίου και Βιάννου, καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ

Πηγή